Historisch

Tijdens de middeleeuwen kende Nieuwkerke een bloeiende lakennijverheid; de wolwevers verkochten hun producten in eigen hallen te Ieper, Antwerpen en Gent.

Nieuwkerke was een belangrijk centrum met een grote kerk, een ruime marktplaats waar wekelijks markt werd gehouden, een hal met stadhuis, en een kasteel. Laatst genoemde was gelegen op een terp ten zuiden van de kerk, en werd verwoest in 1477.  Voornamelijk landbouwactiviteit en woongemeente voor pendelaars. De gemeente werd tijdens de Eerste Wereldoorlog volledig verwoest zie onder meer Britse militaire begraafplaatsen: Maple Leaf Cemetery, Romarin (Niepkerkestraat), Westhof Farm Cemetery (Eikelstraat), Kandahar Farm Cemetery (Wulvergemstraat) en op het kerkhof bij de Onze-Lieve-Vrouwekerk (Markt). Dorpskom met centraal plein, Markt genaamd, gedomineerd door de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw. Bebouwing geconcentreerd rondom de Markt en langs de uitvalswegen: ten zuiden, de Niepkerkestraat, en langsheen de oostwest-as, - de baan Ieper-Belle en de voormalige tramlijn Ieper-Nieuwkerke-Steenwerck (sinds 1950 uitgebroken) -, met name aan de Belle- en de Ieperstraat. Recente verkaveling ten oosten van de Markt. Voorts, verspreide hoevebouw onder meer enkele historische hoeven: "Westhove", "Ingelshof', "sense du Don", "Oosthove".

In 1988 werd het aardappelbedrijf Clarebout opgericht. Het bedrijf voert handel op internationaal niveau en zorgt voor heel wat werkgelegenheid in streek. Ze hebben nog verschillende opslagloodsen in Waasten en Diksmuide en ook in Komen en Frameries (Mons) hebben ze logistieke gebouwen en opslagplaatsen. In 2018 telde het bedrijf 1.400 werknemers.

Visueel

Deze rug is vrij dicht bebouwd maar buiten het bebouwd gebied is (agrarisch gebied) het is mogelijk tot ver in Franrijk te kijken.                

Britse militaire begraafplaatsen: Maple Leaf Cemetery, Romarin (Niepkerkestraat), Westhof Farm Cemetery (Eikelstraat), Kandahar Farm Cemetery (Wulvergemstraat)                   

Dorpskom met centraal plein, Markt genaamd, gedomineerd door de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw.

Ruimte en structuur

Dorpen of bebouwing op de rug. Zuidelijke heuvelkam deel van het heuvelland met De Walletjes en Zwarte Molen (80 meter). Ten noorden van Nieuwkerke loopt de Douvebeek in oostelijke richting. Naar het zuiden toe neemt de hoogte snel af, tot ongeveer 20 meter aan de Belgisch-Franse grens, hier wordt de vallei van de Leie genaderd. Dorpskom met centraal plein, Markt genaamd, gedomineerd door de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw. Bebouwing is geconcentreerd rondom de Markt en langs de uitvalswegen: ten zuiden, de Niepkerkestraat, en langsheen de oostwest-as, - de baan Ieper-Belle en de voormalige tramlijn Ieper-Nieuwkerke-Steenwerck (sinds 1950 uitgebroken) -, met name aan de Belle- en de Ieperstraat. Recente verkaveling ten oosten van de Markt. Voorts, verspreide hoevebouw.

Fysisch

De Helling van Nieuwkerke is een onderdeel van de zogenaamde zuidelijke heuvelkam in het Heuvelland, deze bestaat daarnaast uit de Ravensberg, de Zwarte Molen, De Walletjes, de Kraaiberg en de Rozenberg. Ten zuiden van deze heuvelkam bevindt zich het stroomgebied van de Leie, ten noorden van deze heuvelkam ligt de centrale heuvelkam waar onder andere de Kemmelberg deel van uitmaakt. Tussen de zuidelijke en centrale heuvelkam ligt het riviertje de Douvebeek. Alles ten zuiden van de centrale heuvelkam stroomt naar de Leie, alles ten noorden van deze heuvelkam naar de Ijzer.

Bodem

Zandlemig-Vlaanderen en de Zuidvlaamse Bergen, aan de Leie en de Franse grens; ten noorden en ten noordoosten vormt de Douve de grens met Dranouter en Wulvergem. Overwegend meestal goed gedraineerde en vruchtbare zandleem- en leembodems, netter in de beekdepressies.