Watering van Woumen

Romeinse periode en vroege middeleeuwen:
Het huidige tracé van de Steenstraat in het zuidoosten op de grens tussen Woumen en Klerken (Houthulst) is een onderdeel van het romeinse diverticulum of de zijbaan ten noorden van de grote verbindingsweg tussen Boulogne-sur-Mer (Gesoriacum) en Keulen. Deze secundaire weg loopt vanaf Steenvoorde (Noord-Frankrijk) in noordoostelijke richting verder over Poperinge, Woumen/Houthulst, Esen, Werken en Aartrijke tot Brugge en werd bij het begin van onze tijdrekening aangelegd om de ontsluiting van het kustgebied te vergemakkelijken.

1615: eerste vermelding van de Watering van Woumen. Deze watering was tot 1971 verantwoordelijk voor het beheer van de waterlopen, dijken en sluizen in de broeken van Woumen, Merkem en Esen. Woumen is een typisch straatdorp met ter hoogte van de dorpskern een nagenoeg aaneensluitende lintbebouwing langs de Woumenweg. Door zijn ligging in het frontgebied werd Woumen tijdens de Eerste Wereldoorlog volledig verwoest. Het bouwkundig erfgoed te Woumen wordt dan ook volledig getypeerd door een sobere wederopbouwarchitectuur van de jaren 1920, geïnspireerd op de lokale baksteenarchitectuur. Uitzonderingen op deze sobere architectuur vormen het zogenaamde "Blankaart Kasteel" Het "Blankaart Kasteel" werd na de Eerste Wereldoorlog weliswaar op een kleinere schaal heropgebouwd.

Je hebt in de watering van Woumen een kleinere percelering en de kerndorpen zorgen voor een open zicht, dat wordt begrensd door enkele kleinere bosjes van loofhout.

Woumen telt slechts één belangrijke verkeersweg, de N 369 (Diksmuide-Ieper). Deze doorsnijdt het grondgebied in noord-zuidelijke richting ten westen van de dorpskom. Naast de Ijzer - de natuurlijke grens aan de westkant van het grondgebied -, worden de broeken van Woumen door talrijke kleine waterlopen doorsneden die de hoger gelegen zandleemstreek en de broeken via de Ijzer afwateren.

Quartair

                  Holoceen

                                      Zand en Klei

Woumen is een landbouw- en woondorp. Het grondgebied van Woumen is gelegen op de grens van de grachtenrijke polders - de zogenaamde broeken van Woumen - en de hoger gelegen zandleemstreek. De broeken van Woumen zijn laaggelegen weidegronden aan de rechteroever van de Ijzer. Ze worden in het noorden begrensd door de soortgelijke broeken van Esen en in het zuiden door de broeken van Merkem. Tot voor de installatie van een gemaal in 1953 stonden de broeken doorgaans van Allerheiligen tot Pasen geheel of gedeeltelijk onder water.

Van belang is het natuurreservaat De Blankaart, behorende bij het Blankaartkasteel. Het is onderdeel van het broekgebied in de lage overstroombare poldervlakte van de Ijzer. De vijver ontstond in de 15de en 16de eeuw door turfwinning. Veel voorkomende vogels zijn de aalscholver, de bruine kiekendief en de blauwe reiger. Het gebied is een pleisterplaats voor trekkende watervogels en overwinterende eenden en ganzen.
Ook vindt men in het gebied een spaarbekken voor de drinkwatervoorziening. Dit werd in 1972 aangelegd. Het achthoekige bekken meet 60 ha en kan 3 miljoen m3 water bevatten. Het water is afkomstig van de Ijzer en de daarin uitkomende beekjes en wordt uiteindelijk omgezet in drinkwater. Dagelijks betreft dit 40.000 m3. In het bekken ligt een dam die het bekken in een toevoer- en een afvoerbekken verdeelt.